Współczynnik COP jest jednym z kluczowych parametrów, na które powinieneś zwrócić uwagę, wybierając pompę ciepła do swojego domu. Określa on efektywność pracy pompy i ma bezpośredni wpływ na koszty ogrzewania. Przeczytaj ten poradnik, aby dowiedzieć się, czym dokładnie jest COP, jak prawidłowo obliczyć jego wartość oraz jak interpretować otrzymane wyniki.
Czym jest współczynnik COP pompy ciepła?
Współczynnik COP (z ang. Coefficient of Performance) informuje, ile energii cieplnej jest w stanie wyprodukować pompa ciepła w stosunku do pobranej przez nią energii elektrycznej. Im wyższa jest wartość COP, tym urządzenie pracuje efektywniej i taniej ogrzewa budynek.
W uproszczeniu - COP pokazuje, ile jednostek ciepła pompa jest w stanie dostarczyć do instalacji, zużywając 1 jednostkę energii elektrycznej. Przykładowo, pompa o COP równym 5 zużyje 1 kWh energii elektrycznej, aby wyprodukować 5 kWh energii cieplnej.
Jak obliczyć współczynnik COP pompy ciepła krok po kroku?
Aby obliczyć COP, musisz dysponować dwoma podstawowymi parametrami technicznymi pompy:
- Mocą grzewczą urządzenia wyrażoną w kW
- Mocą pobieraną przez pompę (zużyciem prądu) wyrażonym w kW
Następnie wystarczy podzielić moc grzewczą przez pobór mocy elektrycznej. Otrzymana wartość to właśnie COP.
Np. dla pompy o mocy grzewczej 15 kW i poborze prądu 3 kW wzór będzie następujący:
COP = 15 / 3 = 5
Dlaczego COP ma znaczenie przy wyborze pompy ciepła?
Współczynnik COP ma kluczowe znaczenie przy wyborze pompy ciepła, ponieważ od jego wartości zależą koszty ogrzewania. Im wyższy COP, tym mniej prądu zużyje pompa, aby wyprodukować daną ilość ciepła. To przekłada się na realne oszczędności na rachunkach za ogrzewanie.
Różnica COP rzędu nawet 1 punktu może generować oszczędności rzędu kilkuset złotych rocznie. Dlatego przy wyborze pompy ciepła zawsze warto sugerować się jak najwyższym możliwym COP.
Jakie są optymalne wartości COP dla różnych pomp ciepła?

Wartości współczynnika COP są różne w zależności od rodzaju pompy ciepła:
- Powietrzna pompa ciepła - COP od 2,5 do 5
- Gruntowa pompa ciepła - COP od 3,5 do 5
- Powietrzna pompa ciepła z systemem chłodzenia pasywnego - COP od 4 do 5,5
- Pompa ciepła typu powietrze-woda - COP od 3 do 4,5
Im niższe temperatury pracy pompy, tym COP będzie niższy. Dla najefektywniejszych pomp wartość COP powinna wynosić ponad 4.
Co oznaczają niskie wartości współczynnika COP?
COP poniżej 3 oznacza, że pompa ciepła jest mało efektywna. Każda wartość poniżej 3 powinna być sygnałem alarmowym. Przy tak niskim COP rachunki za prąd będą bardzo wysokie.
Przyczyną niskiego COP najczęściej bywa przewymiarowanie pompy. Zbyt duża jednostka będzie pracować na niskich obciążeniach, obniżając wartość COP i generując straty.
W jaki sposób podnieść COP swojej pompy ciepła?
Aby podnieść COP pompy ciepła, można:
- Obniżyć temperaturę zasilania instalacji CO
- Zastosować pompę z systemem chłodzenia pasywnego
- Zwiększyć powierzchnię wymiennika gruntowego
- Zmniejszyć zapotrzebowanie na energię w budynku
Największe podniesienie COP można uzyskać, stosując pompę z pasywnym chłodzeniem oraz obniżając parametry pracy instalacji CO.
Jakie czynniki wpływają na obniżenie wartości COP?
Do najważniejszych czynników obniżających COP pompy ciepła należą:
- Niskie temperatury otoczenia (zimą COP spada)
- Wysoka temperatura zasilania instalacji CO
- Przewymiarowanie pompy ciepła
- Zanieczyszczenie wymiennika ciepła
- Usterki w układzie chłodniczym
Aby utrzymać wysoki COP przez lata użytkowania, warto dbać o czystość pompy i optymalizować jej parametry pracy.
Interpretacja wyników - jak odczytywać wartość COP w praktyce?
Interpretując wartość COP w praktyce, należy pamiętać, że podawany przez producentów współczynnik to wartość maksymalna, mierzona w optymalnych warunkach testowych.
W rzeczywistości COP będzie niższy od deklarowanego i będzie zmieniał się w zależności od temperatury zewnętrznej. Im zimniej na dworze, tym COP spada. Z tego powodu wartość COP traktować raczej jako wartość orientacyjną.
Najlepiej analizować sezonowy wskaźnik efektywności SCOP, który lepiej odzwierciedla średnią wydajność pompy w ciągu całego sezonu grzewczego.
Podsumowanie
Współczynnik COP jest kluczowym parametrem decydującym o opłacalności pompy ciepła. Im wyższy COP, tym niższe rachunki za ogrzewanie. Przy wyborze urządzenia sugeruj się jak najwyższym możliwym COP. Pamiętaj też, że podawane przez producentów wartości COP to parametry maksymalne. W rzeczywistości COP będzie niższy i będzie zmieniał się w zależności od temperatury.